نام تجاری گیاه:
Maidenhair
نام علمی گیاه:
Adiantum capillus-veneris
تاریخچه:
پرسیاوشان ساقه های بلند و باریک مو مانند و برگ های ظریف و پنجه ای شکل دارد. نام علمی این گیاه به معنی “موی ونوس” برگرفته از دو واژه ی لاتینبه capillus معنی مو و veneris منسوب به ونوس، ایزدبانوی رومی است. پرسیاوشان بومی شمال و جنوب آمریکا، اروپا، استرالیا، آسیا، آفریقا، چین و ژاپن است.
1- بهبود دهنده ی عملکرد دستگاه گوارش
مطالعات نشان می دهد که فلاونوئیدهای پرسیاوشان با فعال کردن کانال های K+ و یا بلاک کردن مکانیزم Ca++ اثر ضد اسهال و ضدقولنج دارد و اثر آن در دوزهای آزمایشی 300 و 500 میلی گرم بر کیلوگرم مشابه داروی لوپرامید است . باز شدن کانال پتاسیم و بسته شدن کانال کلسیم از دلایل تسکین ماهیچه های صاف روده هستند که این کار را با کاهش یون کلسیم آزاد درون سلولی انجام می دهند و بنابراین چنین ترکیباتی می توانند اثر درمانی بر اختلالات گوارشی داشته باشند. همچنین مصرف پرسیاوشان از طریق بازدارندگی از ترشح اسید معده، تنش اکسیداتیو و انتقال درون سلولی کلسیم، سبب کاهش رفلاکس معده می شود.
2- تنظیم کلسترول خون
یافته های محققان نشان داد که مصرف عصاره ی گیاه پرسیاوشان روی موش های آزمایشگاهی پس از 10 هفته میزان کلسترول LDL و VLDLرا به طور چشمگیری کاهش داد. عصاره ی این گیاه بر کلسترول HDL تأثیر منفی ندارد. فلاونوئیدهای روتین و نارینجین پرسیاوشان کلسترول VLDL و تری گلیسیرید را کاهش می دهند. نتایج این تحقیقات سال 2015 در مجله ی Revue Roumaine de Chimie منتشر شد که نشان می دهد فیتوکمیکال های پرسیاوشان، آنزیم HMG-CoAردوکتاز را مهار کرده و سبب کاهش کلسترول در بدن می شوند.
3- تنظیم قند خون
برمبنای تحقیقات انجام شده روی موش های آزمایشگاهی در سال 2014 و با استفاده از دوزهای مختلفی از عصاره ی گیاه پرسیاوشان، که نتایج آن در مجله ی بین المللی تحقیقات دارویی و بالینی به چاپ رسیده است، ترکیبات شیمیایی تانن و فلاونوئیدهای پرسیاوشان از افزایش قندخون جلوگیری کرده (ضدهایپرگلایسمی) و خطر ابتلا به بیماری دیابت را کاهش می دهد.
4-ضد درد و التهاب
نتایج تحقیقات دانشمندان روی موش های آزمایشگاهی نشان می دهد، دو تریترپنوئید استخراج شده از برگ های گیاه پرسیاوشانnormethyl fernen-22-one 30 و 4α-hydroxyfilican-3-one فعالیت ضد التهابی چشمگیری دارند و در مقایسه با داروی ایندومتاسین (که مهار 60 درصد نشان داد)، به میزان 33/07 درصد و 42/30 درصد التهاب را مهار می کند. فعالیت ضد التهابی عصاره ی اتانولی این گیاه به دلیل مهار انتشار اکسید نیتریک (NO) است.
5- بهبود عملکرد کبد و سم زدا
مطالعات انجام شده در کشور بلژیک در سال 1993، نشان می دهد، فلاونوئید نارینجین پرسیاوشان به فعالیت آنزیم کاتالاز کبدی و سوپر اکسید دیسموتاز می افزاید. همچنین پرسیاوشان سرشار از موادی است که کبد را سم زدایی و پاکسازی می کنند.
6- ضد سرطان
پژوهشی به منظور بررسی اثر ضدسرطانی و آنتی اکسیدانی عصاره ی پرسیاوشان روی موش های آزمایشگاهی انجام شد. در این آزمایش موش ها با دوزهای مختلف عصاره، تحت درمان قرار گرفتند. نتایج این آزمایش نشان داد عصاره ی پرسیاوشان به طرز چشمگیری حجم تومور و رشد سلول های سرطانی را مهار می کند. عصاره ی این گیاه همچنین پراکسیداسیون لیپیدی کبد را کاهش و محتوای گلوتاتیون را افزایش داد و آنزیم های آنتی اکسیدانی مانند CAT (کاتالاز) را به سطح نرمال برگرداند. این پژوهش بیان می کند که فعالیت آنتی اکسیدانی و ضدسرطانی پرسیاوشان به دلیل وجود ترپنوئیدها و فلاونوئیدهای موجود در این گیاه است.
تری ترپنوئیدها، فلاونوئیدها، فنیل پروپانوئید ها، ترکیبات آلیسیکلیک و کاروتنوئیدها
در افسانه های ایرانی آمده است خون سیاوش هنگام مرگ بر زمین ریخت و از آن گیاهی سبز برآمد که پرسیاوشان نامیده شد. این گیاه در اساطیر، نماد زندگی پس از مرگ و حیات همیشگی است و در خاور دور، به گیاه مقدس معروف بوده است
3 تا 5 چای کیسه ای در روز.
مصرف عصاره ی پرسیاوشان روزانه 120 تا 240 میلی گرم
2 ساعت پیش و پس از غذا
تاکنون اطلاعاتی درباره ی تداخل دارویی با پرسیاوشان به دست نیامده است.
پرسیاوشان از نظر طب سنتی ایران معتدل است. در این طب، از پرسیاوشان برای درمان سرفه، بهبود علائم سرماخوردگی، درمان برونشیت و زکام استفاده می شد. این گیاه، خلط سینه را نرم و دفع می کند، ادرارآور و تب بر است. اسهال را برطرف کرده، طحال و کبد را تقویت می کند و در معالجه ی یرقان موثر است.